Polders van piepschuim

Piepschuim kom je overal tegen als verpakkingsmateriaal of als huisisolatie. Het is licht, goedkoop en gemakkelijk te verwerken. In elke bouwsuper ligt het spul meters hoog opgetast in de schappen. Piepschuim is prima geschikt om de basis van een modellandschap te vormen. Door de rechte platen denk je dan al snel aan het vlakke Nederlandse landschap, maar je kunt er ook prima een bergachtig landschap mee bouwen.

Hoe kom je van een plaat piepschuim tot een plaatje van een landschap? Alles begint met een goed plan. Leg vast waar de rails komen te lopen en bepaal wat de logische plaats is voor dijken, straten, sloten en andere landschapselementen. Nederlanders hebben wel hun eigen land gemaakt, maar dat wil niet zeggen dat je zo maar alles kunt combineren. De breedte van dijken, paden, wegen schatten we vaak te smal in. Vergelijk het geplande landschap ook vooral eens met een soortgelijke situatie in werkelijkheid. Daar kun je heel wat van opsteken.

Piepschuimplaten zijn in verschillende dikten te koop. Dunnere platen laten zich gemakkelijker verwerken dan dikke. Piepschuim kun je snijden, zagen of smelten. Snijden is goed te doen als je echt een heel scherp mes gebruikt. Bijvoorbeeld de bekende afbreekmesjes uit de bouwmarkt. Zagen is een veel te grove methode. Dat is zo’n beetje hetzelfde als een vogelhuisje bouwen met een kloofbijl. De meest chique oplossing is om piepschuim te snijden met een hete draad. Zulke snijapparaten zijn in de meeste hobbywinkels te koop in allerlei prijsklassen.

Ik werk met de Thermocut van Proxxon. Dat is een prima apparaat, maar helaas niet al te goedkoop. De stabiele snijtafel is voorzien van een duidelijke maatverdeling en een verstelbare geleider. De draad kan onder een hoek worden gezet en dat is heel handig bij het snijden van de zijkanten van een (spoor)dijk. Het snijden met een hete draad geeft geen rommel, maar het gaat wel een beetje stinken. Het kan geen kwaad om bij dit karweitje een raam open te zetten.

De stukken piepschuim plak je op elkaar met een sneldrogende, niet agressieve lijm. Bijvoorbeeld Poly-Max van Bison. Poly-Max droogt redelijk vlot en heeft de stroperigheid van kit. Het piepschuim blijft vaak zonder extra klemmen goed op zijn plaats zitten, zodat je gelijk kunt doorwerken. Eventueel kun je stukken piepschuim tijdelijk aan elkaar fixeren door er tandenstokers of lange spijkers doorheen te steken.

Poly-Max heeft nog een ander voordeel. De dikke lijm dicht gelijk naden en kieren. Vooral langs sloten en andere waterpartijen is het van belang dat de ‘oevers’ goed vloeistofdicht zijn. Als je later kunsthars of blanke lak in de waterloop giet, kan het namaakwater niet in de kieren tussen het piepschuim verdwijnen.

De gesneden stukken piepschuim geven een mooie strakke basis. Kleine onvolkomenheden laten zich makkelijk wegsnijden met een scherpmesje. Gaten en kieren smeer je dicht met een klodder Poly-Max. Grotere gaten kun je opvullen door een klein blokje piepschuim erin te lijmen.

Al stapelend groeit zo stap voor stap de basis van het landschap. Bouwen met piepschuim gaat lekker snel; in een dag zet je heel wat neer. Het maagdelijke landschap is nog wel erg glad en strak. Met een emmer structuurverf uit de bouwmarkt is daar wel wat aan te doen. De structuurverf kladder je met een oude kwast op het piepschuim. Het hoeft niet netjes, als het maar lekker dik overal op zit. De korrels in de structuurverf geven het oppervlak al het reliëf van ruwe aarde. Dat werkt lekker door in alles wat je erop plakt.

De eerste laag groen is een dekentje gras. Je krijgt verreweg het beste resultaat door gras te zaaien met een elektrostaat, zoals de Gras-Master van Noch. Er zijn ook voordeliger alternatieven zoals de elektrostaat van ML. Wie dat nog steeds te duur vindt, kan altijd nog proberen zelf een elektrostaat te bouwen. Met een paar simpele truukjes krijg je al snel een sappig grasland.

Het grasveld ziet er al aardig uit, maar het wordt nog een stuk beter door meer onkruid, struiken en ander groen te planten. Bijvoorbeeld verschillende kleuren Heki Flor, vlokken van Woodland Scenics en de mossen van Busch. Al dat groen wordt min of meer lukraak in het gras gepland. Bosjes staan vaak in groepjes bij elkaar. Bomen kom je tegen langs de rand van een weiland en maar zelden in het midden ervan. Een spoordijk wordt zelden gemaaid, maar toch wel een keer per jaar. Op de dijk vind je lage struiken, bodembedekkers en lang gras, maar nauwelijks bomen

Een beetje polder kan niet zonder water. Er zijn allerlei producten op de markt die de mooiste resultaten beloven. In de praktijk valt dat nog wel eens tegen. Extra lastig is het gegeven dat Piepschuim niet bestand is tegen agressieve chemicaliën. In verschillende tests vielen de geijkte kandidaten stuk voor stuk af. Uiteindelijk blijkt de transparante giethars van Poly-Service de beste te zijn. De giethars heet Poly-Pox THV 500 met als harder Poly-Pox 155. Het mengsel droogt in 24 uur volstrekt kleurloos op zonder heet te worden of te reageren met zijn omgeving.

Een polder van piepschuim is eigenlijk zo gepiept. Het landschap is veel lichter en een stuk minder breekbaar dan bij gips. Zeker bij modulaire banen kan dat een flink voordeel zijn. En afgezien van een apparaat om de piepschuim te snijden is het ook nog eens licht verteerbaar voor de portemonnee.

Een uitgebreider verslag kun je lezen in de Railhobby van januari 2010.

2008