Allesetende LED

Gelijkspanning, wisselspanning, 5 Volt, 15 Volt, het maakt niet uit. Met behulp van een simpel schakelingetje wordt elke LED een echte alleseter. De schakeling is bedoeld om gemakkelijk LEDs aan te sluiten als verlichting in huizen, wagons, bedieningstableaus en... verzin het maar. De spanning kan variëren terwijl de LEDs altijd even helder blijven branden.

De allesetende LED kan worden gevoed met een gelijk- of wisselspanning van circa 4 tot 36 Volt. De B80 gelijkrichter maakt er een nette gelijkspanning van voor de LM317. Deze spanningsregelaar wordt hier gebruikt als constante stroombron. Via een weerstandje wordt de stroomsterkte op de gebruikte LED afgestemd. Op de uitgang kan een LED of een serie LEDs worden aangesloten. Voor de waarde van de weerstand maakt het niet uit hoeveel LEDs je aansluit; de LEDs staan in serie en daarom loopt door alle LEDs dezelfde stroom. De minimaal benodigde spanning gaat wel per aangesloten LED iets omhoog.

De waarde van de weerstand hangt af van de maximale (of gewenste) stroom door de LED. De meeste LEDs werken prima met 30 mA, kleine SMD LEDs mogen niet meer dan 20 of 15 mA hebben. Als je de LEDs online bestelt, wordt de stroomsterkte meestal direct aangegeven. In de winkel moet je het even vragen. De waarde van de weerstand is dan zo te berekenen:

R (in Ohm) = 1,25 / I (stroom door de LED in Ampère).

Bijvoorbeeld: voor een standaard LED die 30 mA nodig heeft, heb je een weerstandje nodig van 1,25/0,030=41,7 Ohm. Naar boven afgerond op de dichtstbijzijnde gangbare waarde kom je uit op 47 Ohm.

Weerstandwaarde
Stroom door de LED(s)	Weerstand, afgerond
40 mA	33 Ohm
30 mA	47 Ohm
20 mA	68 Ohm
10 mA	120 Ohm

Op de grote soldeervlakken aan de onderkant (op de foto links van het midden) kun je een condensator solderen om korte onderbrekingen in de voedingsspanning op te vangen. Bijvoorbeeld als je de schakeling in een wagon gebruikt. Ondanks het matige contact tussen stroomafnemers, wielen en rails blijft de LED toch constant branden. De waarde van de condensator is een kwestie van een experimenteren en zal ook afhangen van de beschikbare ruimte.

De schakeling is gemakkelijk te bouwen. Let goed op de juiste plaatsing van de gelijkrichter en de LM317. De onderdelen zijn te bestellen via conrad.nl en reichelt.nl. Of je koopt ze bij een elektronicawinkel in de buurt. De componenten kosten samen ongeveer €0,60.

Onderdelen
Aantal	Omschrijving
1	B80D gelijkrichter (DIL)
1	LM317 (LZ) spanningsregelaar
1	weerstandje 0,25 Watt (zie tekst)

Instelbare versie

Er is nog een iets grotere versie van het printje met ruimte voor een instelbare weerstand (potmeter, maat PT10, liggend). De instelbare weerstand staat in serie met de gewone weerstand. Door de potmeter te verdraaien kun je de helderheid van de LED binnen grenzen regelen. Kies de waarde van de gewone weerstand zo dat de maximale stroom door de LED niet wordt overschreden. Voor de instelbare weerstand neem je een waarde van 200 Ohm of meer.

Printplaten solderen

Bekijk het PRUTSVLOG over het solderen van printplaten als je er weinig ervaring mee hebt.

Voorbeeld

Toepassingsvoorbeeld: LEDs als plafondverlichting in een werkplaats bij de Zanderij van Buitenlust.

Het printje kun je online bestellen →

2012, 2014