Trekdraden naar Nederlands voorbeeld in 0
Het plaatsen van armseinen is één ding, de bediening ervan nabootsen een tweede. In het armseintijdperk werden seinen en wissels mechanisch bediend via zogenaamde trekdraden. Deze stalen draden liepen in paren vanuit de handelinrichting in het seinhuis over draadrollen naar elk sein en wissel op het emplacement. In model ontkom je dus niet aan het weergeven van de trekdraden als je armseinen neerzet.
Op een groter emplacement vertrekt er al snel een stevige bundels draden uit het seinhuis die zich dan steeds verder vertakken. Om de 15 meter worden de draden ondersteund door katrollen aan paaltjes. Waar nodig worden de draden onder de grond gestopt. Bijvoorbeeld bij het passeren van een spoor. De draden lopen dan door goten en worden om de tien meter ondersteund door draadrollen.
De bovengrondse draden zijn het meest zichtbaar. Ze zijn niet zo lastig te bouwen, maar hoe kom je aan de spullen? De draadrollen zijn in H0 al niet kant en klaar te koop, laat staan in 0. Gelukkig bestaat er zoiets als 3D printen. In 123D Design had ik de simpele vormen vrij snel getekend. Vervolgens heb ik de rollen via 3dhubs.com laten printen in resin bij een hub in de buurt. Het resultaat is verbluffend gedetailleerd.
De draden zelf zijn in werkelijkheid van verzinkt staaldraad. De zinklaag geeft de draden een heel lichtgrijze kleur. Om te voorkomen dat de draden gaan doorhangen, heb ik elastisch draad gebruikt dat altijd een beetje onder spanning staat. Het spul heet EZ Line en de kleur wit komt het dichtst in de buurt van het grote voorbeeld.
De draadrollen zouden ongeveer 34 cm uit elkaar moeten staan. Ik heb een onderlinge afstand van 20 tot 25 cm aan gehouden, omdat de emplacementen in de lengte zijn ingekort. De juiste afstand komt dan onwerkelijk groot over.
De ondergrondse draden lopen door afgedekte goten die vaak volledig door de ballast bedenkt zijn. Om de 10 meter worden ze in het gareel gehouden door draadrollen in putten. De deksels van de putten zijn wel altijd zichtbaar, omdat de katrollen met enige regelmaat gesmeerd moeten worden.
De draden verdwijnen onder de grond in een zinken koker. Deze kun je gemakkelijk nabootsen met een strookje wijnflescapsule. Voor de putten met draadrollen heb ik onderdelen laten etsen. Hetzelfde geldt voor de omzetkasten van de wissels.
Bij seinen en wissels eindigen de draden in een ketting. De ketting heeft meer grip op de schijf die het sein of wissel in beweging moet brengen dan een gladde staaldraad. In geval van een sein wordt de ketting zelfs tweemaal om de groefschijf geslagen.
In schaal 0 kun je prima met echte kettinkjes werken. Ik heb hele fijne kettingen uit de scheepsmodelbouw gekocht bij Elde Modellbau. De koperen schakels meten slechts 1,0 x 0,75 x 0,2 mm. De kettingen heb ik chemisch gezwart. Het effect van de trekdraden met de draadrollen en de kettingen is best overtuigend.
2016