Spoor spijkeren
Toen ik van H0 overstapte op 0 wilde ik zeker zelf de rails gaan leggen. In H0 is dat al goed te doen, maar in 1:43,5 is het nog een stuk leuker. Je hoeft niet helemaal bij nul te beginnen, maar je kunt gebruikmaken van bouwsets die verschillende fabrikanten op de markt brengen. Voor Buitenlust maak ik gebruik van de rails van Wenz. De wissels zijn een combinatie van bouwsets van Hassler met onderdelen van Wenz. De wissels van Hassler zijn namelijk gemakkelijker te bouwen en passen ook iets beter bij het Nederlandse voorbeeld.
Het leggen van de rails begint met het uitzetten van de hartlijn. Je hebt een stevige en vlakke ondergrond nodig om de rails op te leggen. Ik gebruik 5 mm triplex als basis. De railspijkers druk je met nogal wat kracht in de biels. Een zachte ondergrond van schuim o.i.d. is daarom ongeschikt. Bovendien is het materieel in spoor nul vrij zwaar en dan is een beetje stevigheid ook niet weg.
De biels worden met houtlijm op het triplex geplakt. Een geodriehoek helpt je om de biels netjes haakjes en precies in het midden op de hartlijn te leggen. Er zijn ook malletjes die je hiervoor kunt gebruiken, maar de geodriehoek werkt in de praktijk het snelst.
Wanneer de lijm droog is, worden de biels vlak geschuurd. Kleine verschillen in dikte verdwijnen en de rails komt echt strak op de biels te liggen. Het hout van de biels is van zichzelf vrij glad. Door met een Roco zaagje over de biels te schrapen trek je de nerven in het hout. Zo krijg je mooie doortekende biels. Net echt.
De biels kun je verder verrottificeren door met een scherp mesje hier en daar een stukje van de kanten te snijden. Het lijkt dan net of er stukjes van de biels af zijn. In werkelijkheid zie je dat soort beschadigingen ook, met name op weinig bereden lokaalspoorlijntjes waar de biels al een tijdje liggen. Vervolgens worden de biels geschilderd met beits op waterbasis. De beits komt weer bij Wenz vandaan.
Voor het leggen van de rails heb je klemmen met de juiste spoorwijdte nodig. Hassler verkoopt zulke klemmen per vijf stuks en daar kun je er eigenlijk niet genoeg van hebben. Ze zijn simpel, maar erg doeltreffend. Je zet de schroef midden op de hartlijn vast en zonder verder meetwerk volgen de rails vanzelf de juiste lijn. Voor je de klemmen vastdraait, leg je rond de klem de railstoelen onder de rails. Ongeveer tien tot vijftien centimeter verdop komt de volgende klem.
Nadat je zo een meter of wat rails hebt uitgezet, ga de biels tussen de klemmen eveneens voorzien van railstoelen. Controleer af en toe of er geen gekke slinger in de rails zit. Draai dan de klemmen goed vast. De rails kunnen nu vastgespijkerd worden.
De spijkers timmer je niet vast met een hamer, maar druk je op hun plaats met een tangetje. Dat gaat in twee stappen. Pak de kop van de haaknagel in de bek van de tang en druk de spijker zo diep mogelijk in het hout. Zet nu de tang op de kop en druk het laatste stukje door. Het duurt misschien even voor je de slag te pakken hebt, maar dan gaat het best snel. Het is handig om de rails en de railstoelen al een likje roetskleurige verf te geven voordat je gaat bouwen. Na het ballasten hoef je de rails dan nog maar een keer te schilderen.
En dat is dan het resultaat na het ballasten en het schilderen van de rails. De biels heb ik nabehandeld met sterk verdunde bleek om de bruine kleur wat uit te bleken. Je zou er nog een stoflaagje overheen kunnen spuiten met de airbrush. De rails worden niet verbonden met raillassen maar met imitaties van lasplaten. Ik gebruik de plastic lasplaten van C+L Finescale. De verschillende secties (bezetmelders) zijn dan gelijk ten opzichte van elkaar geïsoleerd.
2008, 2011