NEM, PluX, 21MTC, NEXT18

Tegenwoordig zijn zo'n beetje alle modellen voorzien van een connector voor het aansluiten van een locdecoder. De standaard connectoren maken het inbouwen en vervangen van een locdecoder een stuk makkelijker. Maar... een standaard zou geen standaard zijn als verschillende fabrikanten weer hun eigen standaard in het leven roepen. Hoe zit dat?

De gestandaardiseerde connectoren kwamen we het eerst tegen in 2-rail modellen. Märklin heeft lang zijn modellen alleen direct bedraad. H0 modellen hadden (en hebben) een connector volgens de NEM 652 standaard, terwijl je in N modellen de kleinere NEM 651 vindt. Voor grotere schalen was een grotere variant bedacht (NEM 654,) die echter nauwelijks is toegepast.

Na verloop van tijd ontstond er behoefte aan meer aanluitingen. Decoders kregen immers steeds meer functies en locomotieven meer toeters en bellen. Denk aan geluid, schijnwerpers, cabineverlichting, drijfwerkverlichting, beweegbare pantografen en op afstand bestuurbare koppelingen, etc. De acht pennen van de NEM 652 connector zijn dan echt te weinig. Dit heeft geresulteerd in connectoren met meer mogelijkheden: de 21MTC, de PluX serie en NEXT18.

NEM 652

De NEM 652 connector was de standaard voor schaal H0. De connector is gemeengoed in de modellen van de traditionele gelijkstroommerken; Märklin heeft nooit zijn modellen van zo'n standaard aansluiting willen voorzien. De NEM 652 connectoren zijn ook los te koop en zonder veel problemen in oudere modellen in te bouwen.

De NEM 652 connector is ontwikkeld voor 2-rail modellen, maar kan ook zondermeer worden gebruikt op een Märklin baan. Voorwaarde is wel dat de loc is voorzien van een gelijkstroommotor, zoals een hoogvermogenaandrijving of een Faulhaber. De aansluitingen van de connector zijn zo gekozen dat het per ongeluk verkeerd insteken van de steker geen schade aan loc of decoder oplevert.

NEM 652 connector
1	oranje	Motoraansluiting 1 (rechts)
2	geel	Frontverlichting achter
3	groen	Extra functie (F1)
4	zwart	Massa van de rails (links)
5	grijs	Motoraansluiting 2 (links)
6	wit	Frontverlichting voor
7	blauw	Gemeenschappelijke + alle functies
8	rood	Voeding van de rails (rechts)
Extra functieaansluitingen worden uitgevoerd als losse draadjes.

Let bij het inbouwen van de connector goed op dat er geen verbinding mag zijn tussen de aansluitingen van de motor en het chassis of de rails. De lampjes mogen wel aan een kant met het chassis worden verbonden, maar dan moet je de gemeenschappelijke + niet aansluiten. Het is beter om de lampjes volledig te isoleren en de blauwe draad wel te gebruiken. Pas ook op dat de achterkant van de connector geen metalen delen raakt.

NEM 651

De kleinere NEM 651 connector is voor schaal N bedacht. Vanwege de beperkte ruimte is er geen rekening gehouden met extra functies en een aparte functiemassa. De decoders worden verkocht met draadjes en met een direct aan de decoder gesoldeerde stekker.

Het ombouwen van oudere spoor N modellen zonder NEM 651 wil nog weleens lastig zijn. Het aansluiten van de decoder is vaak geen probleem, maar er is niet genoeg ruimte om de decoder een plaatsje te geven. Bij modellen met een NEM 651 connector heeft de fabrikant doorgaans wel rekening gehouden met het idee dat je een decoder in de loc wilt stoppen.

NEM 651 connector
1	oranje	Motoraansluiting 1 (rechts)
2	grijs	Motoraansluiting 2 (links)
3	rood	Voeding van de rails (rechts)
4	zwart	Massa van de rails (links)
5	wit	Frontverlichting voor
6	geel	Frontverlichting achter

Let er ook bij het ombouwen van N modellen goed op dat je alle aansluitingen tussen motor en rails verwijdert. Je krijgt anders een kortsluiting over de motoruitgangen die de decoder niet gaat overleven.

NEM 660 - Modern Train Connector (MTC of 21MTC)

De 21-polige MTC connector is gebaseerd op een kleinere 22-polige connector. Om verkeerd aansluiten te voorkomen is één pennetje blind uitgevoerd. De C-Sinus motor van Märklin kan via de connector worden aangestuurd; hiervoor zijn extra aansluitingen voor de motor en de sensoren opgenomen. Helaas gaat dit wel ten koste van het aantal beschikbare functie-uitgangen en dat is precies de reden waarom andere fabrikanten de 21MTC niet zo zien zitten. Märklin lijkt ook zelf steeds meer van de C-Sinus motor af te stappen. Nog wat vaag is de 'Train Bus'. Blijkbaar is het de bedoeling om in de toekomst verschillende decoders in dezelfde trein met elkaar te laten communiceren. De steker zit in de loc, aan de decoder komt een passende connector.

Een groot verschil met de NEM 652 connector is dat de decoder geen draden meer heeft; de connector zit altijd direct op de decoder gemonteerd. Rond de steker moet dan ook voldoende ruimte voor de decoder zijn. Naast de aansluitingen zijn daarom de afmetingen van de decoder vastgelegd. Er zijn drie standaard maten van MTC decoders voorzien. Maat 1 meet maximaal 20,5 x 15,5 mm, maat 2 hooguit 42,5 x 15,5 mm en maat 3 niet meer dan 30,0 x 22,0 mm. De decoder mag maximaal 6,5 mm dik zijn.

NEM 658 - De PluX familie

De PluX connector is op twee punten opvallend anders dan de MTC connector. Ten eerste zijn de pennen anders genummerd en zit de blinde pen op een andere plaats. Ten tweede zit de steker aan de decoder en de connector in de loc. Precies andersom dus. De aansluitingen lijken slimmer gekozen. PluX is bedoeld voor modellen met een gewone gelijkstroommotor en houdt geen rekening met een C-Sinus motor. Zo zijn er meer functie-uitgangen beschikbaar.

In de PluX standaard is niet een enkele connector gedefiniëerd, maar een hele familie. In totaal zijn er vier varianten: PluX8, PluX12, PluX16 en PluX22. Decoders met minder functies kunnen toe met een kleinere stekker en minder ruimte. In principe past elke decoder op elke steker. Je zou dus een PluX8 in een PluX22 connector kunnen steken en andersom. In het eerste geval benut je niet alle mogelijkheden van de loc en in het tweede gebruik je niet alle functies van de decoder. Op de verpakking van de loc moet staan welke PluX connector erin zit.

Net als bij de 21MTC connector zijn de afmetingen van de decoders vastgelegd. Voor PluX8 is de kleinste maximale maat (N) 15,0 x 9,0 x 3,5 mm en de grootste maat (H0/TT) 20,0 x 11,0 x 4,2 mm. PluX12 heeft een grootste maat van 20,0 x 11,0 x 4,2 mm. Plux16 kent een maximale maat voor decoders zonder geluid van 20,0 x 11,0 x 4,2 mm en voor decoders met geluid van 28,0 x 16,0 x 6,0 mm. Bij PluX22 mag de decoder 35,0 x 16,0 x 6,0 mm zijn. Een stukje kleiner dus dan de grootste maat bij de MTC connector.

Plux8 en PluX12 zul je met name in TT en N modellen tegenkomen, PluX16 en PluX22 in H0 modellen en groter. Van de PluX16 bestaat nog een variant, de PluX16S (S=Sound). De connector is gelijk, maar er wordt rekening gehouden met meer ruimte voor een geluidsdecoder.

NEM 662 - NEXT18

NEXT18 zul je met name tegenkomen in schaal N en TT en misschien in kleinere H0 modellen. De steker op decoder is een klontje plastic die in de connectoren in de loc valt. Zoals de naam al aangeeft, gaat deze standaard uit van 18 aansluitingen. Ze zijn zo gekozen dat het verkeerd insteken van decoder geen kortsluiting geeft. Naast de aansluitingen voor een klassieke gelijkstroom- of klokankermotor is er ruimte voor 7 functies.

Naast de NEXT18 is er weer een NEXT18S bedacht voor decoders met geluid. Bij zo'n decoder worden twee functie-uitgangen ingeruild voor een luidsprekeraansluiting.

De afmetingen van de decoder en de plaats van de steker op de decoder zijn in NEM 662 vastgelegd. Een NEXT18 decoder mag maximaal 15,0 mm lang x 9,5 mm breed x 2,9 mm dik zijn. Voor NEXT18S (met geluid dus) geldt een maximum van 25,0 mm lang x 10,5 mm breed x 4,1 mm dik.

2003, bijgewerkt 2007, 2008, 2011, 2013, 2014