Armseinen in 0

Echte Nederlandse armseinen mogen op een Nederlandse modelbaan in de tijd van toen niet ontbreken. Op Buitenlust natuurlijk ook niet. In H0 zijn de seinen al bijna per definitie een zelfbouwproject, maar in spoor 0 helemaal. Jaren geleden heb ik al eens relatief simpele seinen in H0 gebouwd en nu was de tijd gekomen om dat een maat groter en met meer details over te doen.

Gelukkig zijn van Baarn en Soest oude foto’s te vinden waar de seinen op staan. Met wat gepuzzel kon ik achterhalen welk sein waar heeft gestaan en hoe de trekdraden voor de bediening ongeveer liepen. De seinen rond de splitsing bij de Zanderij zijn gebaseerd op informatie van seinarm.nl van Gerard van de Weerd. De teller kwam uiteindelijk op vijf normale seinen, vier lagere seinen en een bordessein te staan.

Er doen best wat tekeningen van armseinen de ronde en op sommige punten spraken ze elkaar tegen. Wat is waar? Gelukkig vind je in het Spoorwegmuseum en bij verschillende museumlijnen nog overlevende exemplaren. Op locatie heb ik talloze details gefotografeerd en alle belangrijke maten opgenomen. Op basis van deze informatie heb ik nieuwe tekeningen van de masten en onderdelen gemaakt in 1:43,5.

Een sein moet wel tegen een stootje kunnen. Daarom heb ik ze van messing gemaakt. Naar boven toe worden de masten in twee stappen smaller. De modelmasten zijn samengesteld uit drie messing buizen die precies in elkaar passen. Helaas kon ik hierbij niet de exacte maten aanhouden. De top is iets dikker dan hij zou moeten zijn, maar dit komt dan wel weer de stevigheid ten goede. Het bouwen van de masten is een kwestie van op lengte zagen, de randen onder een hoek vijlen en in elkaar solderen.

De grootste klus is het aanbrengen van de sporten. Om de gaatjes strak in de ronde mast te boren, heb ik de masten vastgezet op een houten mal. Vervolgens kun je met een snel draaiende Proxxon in een boorstandaard de gaatjes maken zonder een vracht boortjes te breken. De sporten zijn 0,5 messing draad. De draadjes zijn ruim op maat in de mast gesoldeerd. Daarna heb ik ze met een simpel malletje precies op de juiste lengte geknipt.

Ik heb lang geprobeerd om de schijf met achterliggende schaarbeweging echt gangbaar te maken. Uiteindelijk heb ik besloten om de schijf alleen voor de show te monteren. De onderdeeltjes zijn zo klein dat het bijna onmogelijk is om ze te produceren, laat staan betrouwbaar aan de praat te krijgen. Als je de aandrijving dan ook nog in de juiste kleur wilt spuiten, kun je het helemaal wel vergeten. De seinen worden nu bediend via een dun staaldraadje langs de mast. Het is niet 100% conform de werkelijkheid, maar dat is even niet anders.

De keuze om de schijf niet functioneel te maken had als voordeel dat ik verschillende onderdelen met gedetailleerde 3D prints kon maken. Niet alleen de schijf is geprint, maar ook de kettingrollen aan de voet van de mast. De lantaarns en masttopjes zijn eveneens uit de printer komen rollen.

De masten en seinvleugels zijn gespoten met Philotrain verf. De verf kun je direct op het gestraalde messing aanbrengen. De achterzijde van de vleugels heeft een kenmerkend streepjespatroon. Voor een zo strak mogelijk resultaat heb ik de streepjes met watertransfers gemaakt. Tot slot is een SMD LED in de lantaarn geplakt en de vleugel gemonteerd. De draadjes van de LED lopen door de mast omlaag.

De seinen zijn geplaatst in voetstukken met een net iets grotere messing buis. Zo blijven de seinen eenvoudig te vervangen als er onverhoopt eentje mocht sneuvelen. De seinen worden bediend met modelbouwservo’s. De servo’s zijn gemonteerd in 3D geprinte houders. De staaldraad naar de vleugel grijpt direct in de schijf of ster op de servo-as.

Om de seinen echt af te maken moeten de trekdraden nog worden aangebracht. Maar dat is een ander verhaal.

2016