16SD

Goede en goedkope bezetmelding is heel belangrijk op een moderne modelbaan. Er zijn dan ook al heel wat exemplaren van de BMD16N-SD en zijn voorgangers gebouwd door talloze modelspoorders uit binnen- en buitenland. De BMD16N-SD is een terugmelddecoder met ingebouwde stroomdetectie, maar niet iedereen heeft behoefte aan het decoderdeel. Speciaal voor die modelspoorders is er de 16SD.

De 16SD is het stroomdetectiegedeelte van de BMD16N-SD als losse schakeling. Je kunt de 16SD gebruiken om direct LEDs aan te sturen, zodat je op een seintableau kunt zien welke sporen bezet zijn. Je hebt daar verder geen ingewikkelde elektronica voor nodig. Je kunt de 16SD ook gebruiken als losse stroomdetectie bij een terugmelddecoder zonder stroomdetectie. Zo kun je bestaande 3-rail decoders ombouwen naar een 2-rail decoder of profiteren van de soms veel lagere prijs van decoders zonder stroomdetectie. De 16SD is standaardonafhakelijk; je bepaalt zelf wat je met de bezetmeldingen doet.

De 16SD is een compacte print met 16 stroomdetectoren en optocouplers. Standaard zijn de 16 ingangen verdeeld in twee groepen van 8. Je hoeft maar de twee groepsingangen aan te sluiten om alle 16 uitgangen van spanning te voorzien. Maar je kunt de print ook bouwen als 16 totaal onafhankelijke stroomdetectoren. Elke stroomdetector heeft een aparte ingang en uitgang en kan op een andere voeding worden aangesloten. Je kunt de 16SD zo niet alleen gebruiken voor de bezetmelding van blokken, maar ook ter controle van andere stroomgebruikers. En het maakt het heel gemakkelijk om de 16SD te combineren met een keerlusschakeling.

Voor de 16SD is een losse hulpprint verkrijgbaar. Je kunt hem gebruiken om met weerstanden de gevoeligheid van de stroomdetectoren te verminderen. Dat is handig als je last hebt van kleine lekstroompjes, waardoor valse bezetmeldingen ontstaan. Je kunt de hulpprint ook gebruiken om LEDs aan te sluiten op de 16SD. Zowel de weerstanden als de LEDs kun je ook direct op de 16SD solderen.

De 16SD heeft aan de ene kant 16 ingangen en uitgangen. De 16 ingangen zijn standaard gebundeld tot twee groepen van 8. Hier sluit je de baan of andere stroomverbruikers aan. Aan de andere kant vind je 16 aansluitingen voor LEDs of een terugmelddecoder.

De extra hulpprint kun je gebruiken om de gevoeligheid van de 16 bezetmelders te verminderen. Daarvoor monteer je 16 weerstanden van 64 tot 100 Ohm op de print. Via een connector met 32 contacten kun je de hulpprint op de 16SD steken.

De hulpprint kun je ook gebruiken om 16 controle LEDs op de 16SD aan te sluiten. Op het printje worden 16 LEDs, vier weerstandsnetwerkjes en een diode gesoldeerd. Via een connector met 18 contacten wordt de hulprint op de aansluitingen van de 16SD geprikt. Het is wel of-of: of je gebruikt de hulpprint voor het verminderen van de gevoeligheid of voor de LEDs.

Voor het verlagen van de gevoeligheid wordt de hulpprint op de staande connector naast de 16 ingangen/uitgangen gestoken. De uitvoering met de 16 LEDs wordt aan de kant met de optocouplers op de 16SD gemonteerd. De connectoren kun je liggend en staand op de hulpprint monteren, zodat je de hulpprint in verschillende posities met de 16SD kunt combineren. Je kunt beide twee hulpprints tegelijk op de 16SD gebruiken.

De 16SD is direct te combineren met terugmelddecoders zonder stroomdetectie, zoals hier de 63350 van Uhlenbrock. Je verbindt de 16 aansluitingen en de massa van de 16SD een op een door met de 16 ingangen en de massa van de decoder. De 16 aansluitingen van de 16SD zijn volledig elektrisch gescheiden van de stroom die door de stroomdetectoren loopt.

De 16SD is een bouwpakket. De printplaten zijn van professionele kwaliteit. Je kunt de print van de 16SD en de hulpprint direct bij mij bestellen via het bestelformulier. De onderdelen bestel je bijvoorbeeld bij Conrad. Je kunt ook naar een elektronicawinkel in de buurt gaan.

Onderdelen 16SD
Aantal	Omschrijving	Conrad nummer
16	weerstanden 47 Ohm	403881 (verpakking 100 stuks)
16	gelijkrichter B80C1500	501441
4	16 pins IC-voetje	189626
4	ILQ620 of PC844 optocoupler	153612
6	aansluitklem 3-polig*	729957
1	connectorstrip**	741119
Hulpprint voor verminderen gevoeligheid
16	weerstand 100 Ohm	403920 (verpakking 100 stuks)
1	connector	740668
Hulpprint voor 16 LEDs
16	LED 3mm geel	184918
4	weerstandsnetwerk 1 kilo Ohm	415995
1	diode 1N4148 of 1N4001	162280
1	connector	740668

* Je kunt alleen voor schroefaansluitingen kiezen als je de contacten wilt aansluiten in twee groepen van 8 contacten.
** Als je de rails wilt aansluiten als 16 onafhankelijke contacten heb je twee exemplaren nodig, anders volstaat één exemplaar

Je hoeft geen soldeerwonder te zijn om de 16SD in elkaar te zetten, maar enige ervaring is wel vereist. De handleiding bij de printplaat helpt je stap voor stap op weg bij de montage. De gebruikte gelijkrichters zijn geschikt voor elke modelbaan in schaal H0 of kleiner. Ook in schaal 0 is de 16SD prima bruikbaar, tenzij je echt met grote stroomvreters rijdt. Eventueel zou je de gelijkrichters kunnen vervangen door zwaardere exemplaren; deze zijn doorgaans een stuk groter en passen niet zondermeer op de printplaat.

Aansluiten van de 16SD is heel simpel. Je plaatst de 16SD in de voedingsdraad (vaak de rode) die van de transformator of centrale naar de rails loopt. In dit voorbeeld is een aparte sectie van het baanvak aangesloten op bezetmelder 1. Aan de andere kant sluit je een LED via een weerstand van 1 tot 1,5 kilo Ohm aan. De diode dient om de eventuele wisselspanning gelijk te richten. De transistoren in de optocouplers kunnen namelijk niet tegen wisselspanning. De lampjes of LEDs moeten dus altijd op gelijkspanning worden aangesloten. Op de rails mag zowel wissel- als gelijkspanning staan. Je mag alle LEDs op dezelfde diode aansluiten, maar je hebt wel per LED een weerstand nodig.

Let op: stroomdetectie werkt zolang er stroom valt te detecteren. Als je de spanning naar de rails uitschakelt, loopt er geen stroom meer en valt dus ook de detectie weg. Alsje toch wilt werken met stroomonderbrekingen, kun je de stroomonderbreking overbruggen van een weerstand. De weerstand wordt zo groot gekozen dat er bij een stroomonderbreking onvoldoende stroom loopt om de loc te laten rijden, maar wel genoeg om voor een bezetmelding te genereren.

De 16SD is ook in te zetten als stroomdetector voor een decoder die geen ingebouwde stroomdetectie heeft. Dat kan een stuk goedkoper zijn dan decoders kopen met ingebouwde stroomdetectie. Ook kun je zo decoders die je toch al hebt aanpassen naar gebruik bij een 2-rail modelbaan.

Deze printplaat is niet meer leverbaar.

2010